Vào dịp Tết Nguyên Đán, dường như trên mâm cơm nhà ai cũng có bánh chưng nhân đậu xanh thịt lợn béo ngậy, những đĩa xôi bắt mắt hay bánh đậu xanh, đĩa chè kho ngọt ngào, đậm đà tình quê hương… Những món ăn ấy không thể thiếu trên mâm cơm Tết cổ truyền, dù là ăn mặn hay món ăn vặt tráng miệng dịp Tết. Tất cả đều có sự góp mặt của đậu xanh – Thực phẩm vàng được Đông y vô cùng trọng dụng.
Theo cựu đại tá, lương y đa khoa Bùi Hồng Minh (Nguyên Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, Hà Nội), trong Đông y, đậu xanh vị ngọt tính mát, vào tâm, vị, tính hàn, không độc, bổ nguyên khí, thanh nhiệt mát gan, giải được trăm thứ độc, có thể làm sạch mát nước tiểu, chữa lở loét, làm sáng mắt, nhuận họng, hạ huyết áp, mát buồng mật, bổ dạ dày, hết đi tả, thích hợp với các bệnh nhân say nắng, miệng khát, người nóng, thấp nhiệt, ung nhọt, viêm tuyến má, đậu mùa, nhìn mọi vật không rõ.
“Đậu xanh có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giải thử, lợi thủy, chỉ khái, thanh can minh mục, giải nhiệt độc dược. Dùng cho các trường hợp say nắng say nóng, sốt cao mất nước phù nề, mụn nhọt, lở ngứa, ngộ độc cá, ngộ độc sắn, còn dùng để giảm mỡ máu, hạ huyết áp”, lương y Bùi Hồng Minh cho biết thêm.
Trong cuốn sách của “Nam dược thần hiệu” được danh y Tuệ Tĩnh ghi nhận, đậu xanh không độc, thanh nhiệt, có thể làm sạch, làm mát nước tiểu, chữa lở loét, làm sáng mắt, trị được nhiều bệnh. Chưa hết, trong “Bản thảo cương mục” (đời Minh) của Lý Thời Trân cũng ghi nhận nếu bị buồn bực trong người hoặc ngộ độc thực phẩm đều có thể sử dụng đậu xanh để giải độc rất tốt.
Nghiên cứu của y học hiện đại cũng cho thấy, đậu xanh chứa protein, lipid, carbohydrat, chất xơ; ngoài ra có nhiều vitamin (A, B1, B2, B6, PP, C, axit folic, axit panthotenic) và nguyên tố Na, K, Ca, P, Fe, Cu…). Trong vỏ hạt đậu chứa flavonoid. Do đó, khi ăn đậu không nên bỏ qua nguồn dưỡng chất quan trọng này.